hiến đăng sứ

Hiến Đăng Sứ: Lữ Hành Vào Tâm Trạng Nhật Bản

Yoko Tawada, một cái tên nổi bật trên văn đàn thế giới, mang đến cho độc giả Việt Nam một tác phẩm đầy ám ảnh và sâu sắc: Hiến Đăng Sứ. Với phong cách pha trộn nhuần nhuyễn giữa siêu thực và hiện thực, Yoko Tawada phá vỡ ranh giới giữa thực và ảo, dẫn dắt độc giả vào một thế giới kỳ lạ và đầy bất ngờ.

Một Nước Nhật Trong Khủng Hoảng

Hiến Đăng Sứ được xuất bản lần đầu tại Nhật Bản năm 2014, gồm 4 truyện ngắn và 1 vở kịch. Tác phẩm đặt trong bối cảnh Nhật Bản trải qua một thảm họa chưa từng có, khiến cuộc sống bị đảo lộn, hiện tượng đột biến diễn ra khắp nơi, và nước Nhật đóng cửa.

Truyện đầu tiên, cũng là truyện dài nhất, mang chính tên "Hiến Đăng Sứ", đưa độc giả vào một nước Nhật điêu tàn. Người già không thể chết, cứ sống hoài đến mức quên luôn cả ý niệm chết. Họ chỉ còn lại mục đích duy nhất: nuôi nấng, bảo bọc thế hệ trẻ đang ngày càng suy yếu. Trong bối cảnh đó, Nhật Bản phong tỏa biên giới, đồng thời các quốc gia khác cũng ngừng hợp tác.

Tác phẩm khắc họa cuộc khủng hoảng của nước Nhật qua góc nhìn của ông Yoshino và cháu trai Mumei. Nhật Bản, trong nỗ lực thoát khỏi nguy cơ diệt vong, đã lập ra chương trình "Hiến Đăng Sứ" – chọn lọc và đưa một số trẻ em ra nước ngoài để nghiên cứu và tìm cách cải thiện cho thế hệ tương lai, thắp lên tia hy vọng cho đất nước.

Sự Thật Về Tâm Trạng Con Người

Ba truyện ngắn tiếp theo, "Vi đà hộ pháp ở bất kỳ đâu", "Đảo bất tử", và "Bên kia bờ hạnh phúc" tiếp tục khai thác những chủ đề sâu sắc về tâm trạng con người và sự tồn tại của Nhật Bản trong bối cảnh khủng hoảng.

"Vi đà hộ pháp ở bất kỳ đâu" kể về mối quan hệ đồng tính của hai người phụ nữ khi nước Nhật xảy ra một trận động đất kinh hoàng. Truyện như cuộc chơi chữ, từ đó bóc tách những tầng sâu trong tâm lý nhân vật.

"Đảo bất tử" được sáng tác với lối kể chuyện đan lồng giữa điểm nhìn cá nhân và khách quan, tập trung vào một nước Nhật bị ảnh hưởng phóng xạ nặng nề. Nhật Bản, một quốc gia từng được tôn trọng, giờ đây trở thành một đất nước bị ghê sợ, gắn liền với "nhiễm độc".

"Bên kia bờ hạnh phúc" kể về nước Nhật nơi người dân lần lượt rời khỏi. Truyện được kể dưới góc nhìn của Sede, một cựu thượng nghị sĩ, qua đó phản ánh nỗi lo lắng của tác giả về việc danh tính Nhật Bản có thể bị biến mất.

Tháp Babel Của Các Loài Vật: Một Vở Kịch Biển Động

Cuối cùng là vở kịch "Tháp Babel của các loài vật". Trong vở kịch, các loài vật biết nói về sự tồn tại của chúng trong thế giới không còn bóng dáng của con người. Đây là một lời khẳng định đầy ẩn ý về khả năng thích nghi và sự sống mãnh liệt, ngay cả khi con người đã biến mất.

Nghệ Thuật Lạ Hóa Của Yoko Tawada

Yoko Tawada sử dụng nghệ thuật lạ hóa để thể hiện sự biến đổi của nước Nhật. Các nhân vật "tới hay lui cũng chừng ấy mặt người" nhưng được đặt vào những không gian khác nhau liên tục, họ chưa bao giờ đứng yên.

Thế giới của cô, từ thực vật, đồ vật đến con người, dường như đều bị "đồng nhất" về tính chất: cái này có thể trở thành cái kia, ta có thể trở thành nó, nơi này có thể nhập/tách vào nơi kia. Sự lạ hóa này phác thảo nên một nước Nhật trong tâm tưởng của cô như đang trên bờ vực của sự sụp đổ, trượt dài với tốc độ đau lòng.

Dưới lớp vỏ ngôn từ của nữ văn sĩ này, mọi thứ nhòe mờ ranh giới, chúng xoắn quyện và đan lồng vào nhau, tạo nên một hình thức cực uyển chuyển, đối lập hoàn toàn với hiện thực khốc liệt mà cô vẽ nên. Điều này khiến cho Hiến đăng sứ trở thành một tác phẩm lạ lùng nhưng hấp dẫn.

Phản Địa Đàng Và Tình Yêu Thâm Trầm

Với độc giả từng đọc qua các tác phẩm phản địa đàng u ám nhất, như Chuyện người tùy nữ của Margaret Atwood, 451 độ F của Ray Bradbury hay Người máy có mơ về cừu điện không? của Philip K. Dick, sẽ bắt gặp lại trong Hiến đăng sứ của Yoko Tawada sự biến ảo của một cây bút tài năng, "phù thủy" có khả năng hư cấu nên những biểu tượng đầy ám ảnh, vô cùng phi lý.

Thông qua Hiến đăng sứ, Yoko Tawada nhìn thấy một nước Nhật u ám, bất định. Tuy nhiên, sự lo lắng của cô không thuần túy dựa trên một trào lưu văn học hay thuần văn học nào, mà nó xuất phát từ điều duy nhất: tình yêu của cô đối với nước Nhật, yêu thâm trầm và say đắm.

Hiến Đăng Sứ là một tác phẩm phản địa đàng đầy mê hoặc, được viết với giọng điệu điềm tĩnh như không, không có gì cố tình gây sốc, chỉ là biến cái bình thường thành kỳ lạ và kỳ lạ thành bình thường. Chính điều đó sẽ hấp dẫn độc giả ngay khi lật mở những trang đầu tiên.

Về Tác Giả

Tiểu thuyết gia Yoko Tawada sinh năm 1960 ở Nhật; sinh sống và sáng tác tại Đức.

Cô sáng tác bằng tiếng Đức và tiếng Nhật. Trong văn nghiệp của mình, cô nhiều lần được trao các giải thưởng danh giá, bao gồm:

Giải Gunzo (dành cho những nhà văn mới phát hiện) với tác phẩm đầu tay Chú rể chó năm 1991.

Giải thưởng danh giá Akutagawa với tác phẩm Chú rể chó vào năm 1993.

Giải Tanizaki cho tác phẩm Nghi phạm trên chuyến tàu đêm năm 2003.

Giải Sách Quốc gia Mỹ ở hạng Văn học dịch năm 2018.

Giải Chamisso ở Đức năm 1996.

Huy chương Goethe năm 2005.

Giải văn học Kleist năm 2016.

Huy chương Carl Zuckmayer vì những cống hiến cho ngôn ngữ Đức trong sáng tác năm 2018.