Tác Giả Đinh Văn Quế

Bình Luận Bộ Luật Hình Sự 2015 - Phần 2 Các Tội Phạm - Chương XIV - Các Tội Xâm Phạm Tính Mạng, Sức Khỏe, Nhân Phẩm, Danh Dự Của Con Người

Các quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 đối với các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người đầy đủ hơn, chi tiết hơn, phản ánh được thực trạng công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này trong thời gian qua; Giúp cho việc điều tra, truy tố mà đặc biệt là việc xét xử loại tội phạm này thuận lợi hơn trước đây.

Tuy nhiên, do những quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người nhiều điểm chưa được hướng dẫn và thực tiễn xét xử nhiều trường hợp phạm tội, các cơ quan tiến hành tố tụng đã gặp không ít khó khăn trong việc áp dụng Bộ luật Hình Sự để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội. Nay Bộ luật hình sự năm 2015 lại quy định thêm nhiều điểm mới, nếu không được hiểu thống nhất sẽ càng khó khăn hơn trong việc áp dụng Bộ luật hình sự khi xét xử các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người.

Để góp phần tìm hiểu Bộ luật hình sự năm 2015 chúng tôi giới thiệu cuốn sách: "Bình luận Bộ luật hình sự năm 2015 (phần thứ hai – Các tội phạm), Chương XIV: Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người” của tác giả Đinh Văn Quế.

Với kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu, giảng dạy và cho công bố nhiều tác phẩm bình luận khoa học về Bộ luật hình sự và cũng là người trực tiếp tham gia xét xử nhiều vụ án về các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người. Tác giả đã giải thích một cách khoa học về các tội xâm phậm tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm của con người; đồng thời nêu ra một số vấn đề thực tiên xét xử và tổng kết công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm này trong những năm qua. Tác giả cũng đã cung cấp những vấn đề có tính lý luận và thực tiễn nhằm giúp bạn đọc, đặc biệt là cán bộ công tác trong các cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án các dấu hiệu pháp lý cơ bản đối với tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người quy định tại chương XIV Bộ luật Hình sự năm 2015.

Bình Luận Bộ Luật Hình Sự 2015 - Phần 2 Các Tội Phạm - Chương XXI Mục 1 - Các Tội Xâm Phạm An Toàn Giao Thông

Đối chiếu với thực tiễn, giải thích một cách khoa học về các dấu hiệu cấu thành các tội vi phạm an toàn giao thông, đồng thời nêu ra một số vấn đề vướng mắc trong thực tiễn áp dụng cần tiếp tục hoàn thiện.

Bình Luận Bộ Luật Hình Sự 2015 - Phần 2 Các Tội Phạm - Chương XX - Các Tội Phạm Về Ma Túy

Tiếp theo cuốn “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015…”, tác giả Đinh Văn Quế – Thạc sỹ Luật học, nguyên Thành viên Hội đồng Thẩm phán, Chánh Tòa hình sự Tòa án nhân dân tối cao phối hợp với Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông tiếp tục cho ra mắt bạn đọc cuốn “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015 (Phần thứ hai – Các tội phạm), Chương XX Các tội phạm về ma túy (Bình luận chuyên sâu)”.

Dựa vào các quy định tại Chương XX, đối chiếu với thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy, tác giả đã giải thích một cách khoa học về các dấu hiệu cấu thành tội phạm về ma túy, đồng thời nêu ra một số vấn đề vướng mắc trong thực tiễn áp dụng cần tiếp tục hoàn thiện.

Bình Luận Bộ Luật Hình Sự 2015 - Phần 2 Các Tội Phạm - Chương XVIII Mục 1 - Các Tội Phạm Trong Lĩnh Vực Sản Xuất, Kinh Doanh, Thương Mại

Bộ luật hình sự năm 2015 đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27 tháng 11 năm 2015 thay thế Bộ luật hình sự số 15/1999/QH10 và Luật số 37/2009/QH12 sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự.

Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật Hình sự năm 2015) ra đời đánh dấu một bước tiến quan trọng, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm có hiệu quả; góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh của đất nước, bảo vệ chế độ, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước và tổ chức, bảo vệ và thúc đẩy kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa phát triển đúng hướng, tạo môi trường xã hội và môi trường sinh thái an toàn, lành mạnh cho mọi người dân, đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Để góp phần triển khai, thi hành Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đã đặt ra, trong phạm vi chuyên đề này, chúng tôi xin giới thiệu khái quát về những nội dung sửa đổi lớn và những điểm mới sửa đổi, bổ sung trong Phần chung của Bộ luật Hình sự năm 2015.

Bình Luận Bộ Luật Hình Sự 2015 - Phần 2 Các Tội Phạm - Chương XVI - Các Tội Xâm Phạm Sở Hữu + Chương XVII Các Tội Xâm Phạm Hôn Nhân Và Gia Đình

Trong cuộc sống, không phải bao giờ cũng tròn xoe như quy định của pháp luật. Nhiều trường hợp đi đường bị cướp giật thì người bị giật chỉ hô: cướp! cướp! Chỉ khi mọi người hỏi thì bị hại mới nói: “Nó giật mất túi xách của tôi”. Kẻ có hành vi gian dối để chiếm đoạt tiền sau khi đã vay được một cách hợp pháp thì bị hại cho rằng mình bị lừa đảo; kẻ trộm vào nhà bị chủ nhà đuổi bắt cũng chỉ hô “cướp”, chứ ít ai hô “trộm”! Nhiều người nhặt được của rơi đem nộp cho công an, nhưng nhiều người chiếm làm của riêng hoặc bắt chủ sở hữu phải “chuộc”. Có người mượn xe của người quen, rồi nhân tiện chở khách kiếm tiền, nói là mượn một ngày nhưng một tuần sau mới trả. Có kẻ quá khích đã đập phá tài sản của người khác làm cho tài sản bị hư hỏng hoặc không dùng được nữa. Có người vì thiếu trách nhiệm nên đã gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhưng lại cho rằng mình đã làm hết trách nhiệm…

Trong quan hệ hôn nhân, nhiều hành vi pháp luật quy định là tội phạm nhưng người phạm tội thì cho rằng đó là phong tục, tập quán! Trong gia đình, chuyện chồng đánh vợ, bố mẹ đánh con cái, thậm chí con cái đánh cả cha, mẹ, ông bà nhưng họ cho rằng đó là chuyện “nội bộ” của gia đình. Có người trốn ra nước ngoài đẻ thuê, mang tiền về nuôi con và phụng dưỡng cha mẹ vì họ nghĩ rằng “cực chẳng đã” chứ họ không muốn làm như vậy…

Kể từ ngày 01-01-2018, các hành vi nói trên, nếu đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì sẽ bị xử lý theo quy định tại Chương XVI (Các tội xâm phạm sở hữu) và Chương XVII (Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình) được quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Trên thực tế, nhận thức về pháp luật nói chung, nhất là pháp luật về hình sự của nhiều người còn hạn chế; các cơ quan tiến hành tố tụng ở nhiều nơi còn chưa thống nhất nên nhiều vụ án kéo dài, phải điều tra lại nhiều lần, gây nghi ngờ và bức xúc cho dư luận. Mặt khác, các tội xâm phạm sở hữu, cũng như các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình của Bộ luật Hình sự năm 2015 có nhiều điểm mới so với Bộ luật Hình sự năm 1999. Vì vậy, việc hiểu và áp dụng các quy định đối với các tội phạm này tại Chương XVI và Chương XVII của Bộ luật Hình sự năm 2015 trong việc đấu tranh và phòng ngừa tội phạm là rất quan trọng.

Tiếp theo các cuốn: “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015 (Phần thứ hai - Các tội phạm), Chương XIV: Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người”; “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015 (Phần thứ hai - Các tội phạm), Chương XV: Các tội xâm phạm quyền tự do của con người, quyền tự do, dân chủ của công dân; Chương XXIII: Các tội phạm về chức vụ”, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông phối hợp với tác giả Đinh Văn Quế cho ra mắt cuốn sách “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015 (Phần thứ hai - Các tội phạm), Chương XVI: Các tội xâm phạm sở hữu; Chương XVII: Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình”.

Dựa vào các quy định của Chương XVI và Chương XVII, đối chiếu với thực tiễn, tác giả đã giải thích một cách khoa học về các dấu hiệu cấu thành các tội xâm phạm xâm phạm sở hữu, các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình, đồng thời nêu ra một số vấn đề vướng mắc trong thực tiễn áp dụng cần tiếp tục hoàn thiện.

Bình Luận Bộ Luật Hình Sự 2015 - Phần 2 Các Tội Phạm - Chương XIX - Các Tội Phạm Về Môi Trường

Chưa bao giờ, vấn đề ô nhiễm môi trường lại nóng như những năm gần đây. Hậu quả của việc ô nhiễm môi trường có thể kể đến như: cá chết hàng loạt, bệnh ung thư tăng lên, dịch Covid-19 kéo dài trên toàn thế giới cướp đi hàng triệu sinh mạng của con người; nhiều loài động vật, thực vật nguy cấp, quý, hiếm có nguy cơ tuyệt chủng; không khí và nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng. Ô nhiễm môi trường không chỉ gây thiệt hại đến đời sống của con người, mà còn gây thiệt hại nghiêm trọng đến nền kinh tế, cảnh quan, khu sinh thái và còn vô vàn những hậu quả nghiêm trọng khác mà không thể kể hết do con người gây ra. Luật Đa dạng sinh học và các văn bản của các bộ, ngành thường xuyên sửa đổi, bổ sung nhưng cũng không đáp ứng được yêu cầu về bảo vệ môi trường. Bộ luật Hình sự năm 2015 đã sửa đổi, bổ sung các quy định đối với các tội phạm về môi trường quy định tại Bộ luật Hình sự năm 1999. Tại kỳ họp thứ 10 ngày 17 tháng 11 năm 2020, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Bảo vệ môi trường (Luật số 72/2020/QH14). Đây là các căn cứ pháp lý để đấu tranh phòng chống các hành vi gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, các quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với các tội phạm về môi trường cũng như Luật Bảo vệ môi trường không chỉ cần tuyên truyền, phổ biến đến mọi tổ chức, cá nhân, mà cần tiếp tục nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

So với Bộ luật Hình sự năm 1999, Bộ luật Hình sự năm 2015 có nhiều quy định mới đối với tội phạm về môi trường, là công cụ sắc bén để đấu tranh phòng, chống các hành vi gây ô nhiễm môi trường. Việc hiểu và áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự về các tội xâm phạm về môi trường là một vấn đề rất quan trọng.

Với ý nghĩa trên, tiếp theo các cuốn “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015…”, tác giả Đinh Văn Quế – Thạc sỹ Luật học, nguyên Thành viên Hội đồng Thẩm phán, Chánh Tòa hình sự Tòa án nhân dân tối cao phối hợp với Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông cho ra mắt bạn đọc cuốn “Bình luận Bộ luật Hình sự năm 2015 (Phần thứ hai – Các tội phạm), Chương XIX: Các tội phạm về môi trường”.

Dựa vào các quy định tại Chương XIX Bộ luật Hình sự năm 2015, so sánh với các quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999, đối chiếu với thực tiễn xét xử các vụ án về môi trường, tác giả đã giải thích một cách khoa học về dấu hiệu pháp lý các tội phạm về môi trường, đồng thời cũng nêu ra một số vấn đề bất cập, cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự năm 2015 và các văn bản quy phạm pháp luật khác để môi trường của chúng ta ngày càng xanh, sạch đẹp.