Có thể nói rằng chúng ta tiếp thu với trí thông minh của ta, trẻ thơ hấp thụ với chính sự sống tinh thần của trẻ. Trẻ thơ học nói ngôn ngữ mẹ đẻ đơn thuần bằng cách tiếp tục cuộc sống của mình. Điều này giống như một phản ứng hóa học tinh thần đang diễn ra bên trong đứa trẻ. Chúng ta là bình chứa, các ấn tượng được rót vào, chúng ta nhớ và giữ chúng lại trong đầu, nhưng chúng ta vẫn cách biệt khỏi các ấn tượng của chúng ta, tựa như nước vẫn tách biệt khỏi ly thủy tinh. Trẻ em trải qua một sự biến đổi. Ấn tượng không những thấm vào đầu trẻ mà còn tạo thành trí óc của trẻ. Trẻ em trở thành hiện thân của các ấn tượng đã tiếp thu. Đứa trẻ biến những gì có sẵn trong môi trường xung quanh thành chính cái “da thịt tinh thần” của bản thân. Chúng tôi gọi cái loại tâm trí đó của trẻ thơ là Tâm trí thấm hút.
Quyển sách này được dựa trên các bài giảng mà bác sĩ Maria Montessori đã trình bày ở Ahmedabad, trong khóa huấn luyện đầu tiên sau khi bà bị quản thúc tại Ấn Độ cho đến khi Chiến tranh Thế giới thứ hai kết thúc. Trong đó, bà phô bày các năng lực trí tuệ độc đáo – các năng lực khiến cho trẻ có khả năng kiến tạo và thiết lập một cách vững chắc tất cả những đặc tính của nhân cách con người chỉ trong vòng vài năm mà không cần tới giáo viên, không cần bất kỳ sự trợ giúp giáo dục thông thường nào. Thành tựu của một sinh linh được sinh ra với những tiềm năng lớn lao nhưng yếu ớt về mặt thể chất và trên thực tế, không có bất kỳ một trải nghiệm đời sống tâm thần nào, một sinh linh có thể được coi là con số không nhưng chỉ sau sáu năm đã vượt trội hơn tất cả các sinh vật khác, thật sự là một trong những bí ẩn lớn nhất của sự sống. Trong quyển sách này, bác sĩ Montessori không chỉ chiếu rọi ánh sáng của sự thấu thị sâu sắc lên hiện tượng ở thời kỳ sớm nhất nhưng lại là thời kỳ tiên quyết nhất trong đời sống con người, dựa trên sự quan sát tường tận và đánh giá đúng đắn, mà còn chỉ ra trách nhiệm của người lớn đối với nó.
Một trong những nguyên tắc được biết đến nhiều nhất của Phương pháp Montessori là “sự chuẩn bị môi trường”; ở giai đoạn này của cuộc đời, trước khi đứa trẻ đến tuổi đi học, nguyên tắc này cung cấp chìa khóa dẫn đến nhận thức về việc giáo dục từ khi mới sinh về việc nuôi dạy, một cách đích thực, một cá thể con người ngay từ buổi khởi đầu. Đây là một lời khẩn cầu dựa trên cơ sở khoa học nhưng cũng là lời khẩn cầu của một người đã chứng kiến và hỗ trợ các biểu hiện của bản chất trẻ thơ trên khắp thế giới, những biểu hiện của sự vĩ đại về trí tuệ và tâm linh, những biểu hiện tạo nên một sự tương phản gây sửng sốt so với hình ảnh mà nhân loại đã tạo ra, mà trong đó, trẻ thơ bị bỏ bê trong thời kỳ định hình và chịu những ảnh hưởng to lớn đến sự sinh tồn của chính trẻ khi lớn lên.
Tác giả:
Maria Montessori (1870 – 1952) sinh ra ở Chiaravelle, Italia và mất tại Noordwijk, Hà Lan. Bà là phụ nữ đầu tiên tốt nghiệp Y khoa, Đại học Roma (1894). Năm 1899, bà bắt đầu nghiên cứu về giáo dục trẻ em, dựa trên một số khái niệm do bác sĩ E. Séguin khởi xướng. Từ năm 1900 đến 1907, bác sĩ Maria Montessori giảng dạy tại khoa Giáo dục nhân học tại Đại học Roma và được bổ nhiệm làm thanh tra các trường học của Nhà nước Italia (1922).
Bà viết sách về lối giáo dục mà bà đã triển khai và thực hiện nhiều khóa huấn luyện giáo viên ở Espaã, Ấn Độ, Anh quốc và Hà Lan. Ngày nay, hệ thống giáo dục do bà sáng lập, Association Montessori Internationale (AMI), để đại diện và giám sát, có mặt tại hơn 100 quốc gia, ở tất cả các châu lục trên thế giới, đã góp phần tạo dựng một nền tảng thiết yếu và đích thực cho sự giáo dục trẻ em nhằm xây dựng một thế giới hòa bình và tiến bộ cho nhân loại.
Trích đoạn nội dung:
1. Chỉ có sự quan tâm đến nhân cách con người, chứ không phải sự trao truyền kiến thức, mới đưa ta tới sự giải thoát. Trước mắt chúng ta là một thực thể tinh thần, một nhân cách xã hội vĩ đại giữa muôn vàn cá thể, một nguồn năng lực thế giới cần phải được xét đến. Nếu sự giải thoát và trợ giúp xuất hiện, đó là nhờ trẻ thơ; bởi trẻ thơ là kẻ kiến tạo nên con người.
2. Trẻ thơ được phú ban cho một năng lực bí ẩn và cái năng lực vô danh này hướng dẫn chúng ta đến một tương lai xán lạn hơn. Giáo dục không còn chỉ là sự trao truyền kiến thức, nó phải đi theo một con đường khác. Việc chú trọng đến nhân cách, phát triển các tiềm năng của con người phải trở thành trung tâm của giáo dục.
3. Cũng như con người đầu tiên bước đi trên mặt đất và sau này canh tác trên đó mà không hề biết đến hay quan tâm đến những kho báu mênh mông đang nằm khuất kín sâu bên dưới, con người ngày nay tiến bộ về văn minh mà không hề biết đến các kho của cải đang nằm chôn vùi bên trong thế giới tâm thức của trẻ thơ.
Tâm Trí Thẩm Thấu
Maria Montessori là bác sĩ, nhà khoa học, triết gia, nhà nghiên cứu, nhà giáo dục học, nhà sư phạm học đồng thời là nhà hoạt động vô cùng mạnh mẽ và tích cực cho nhân quyền, cho các tổ chức về văn hóa và xã hội và đặc biệt là cho quyền trẻ em trên toàn thế giới. Tuy nhiên, bà được biết đến nhiều nhất trong lĩnh vực giáo dục với phương pháp mang tên bà, phương pháp giáo dục Montessori. Ngoài ra, với tư tưởng sâu sắc, đậm chất nhân văn và mang tính đột phá về Hòa bình cho nhân loại, bà đã ba lần được đề cử giải Nobel Hòa Bình.
Phương pháp Montessori vừa là một phương pháp giáo dục đồng thời là một triết lý sống, đây là phương pháp giáo dục con người đặt trọng tâm vào giai đoạn 6 năm đầu đời, giai đoạn nền tảng của đời người. Đây là một phương pháp dựa trên cơ sở quan sát khoa học và được thử nghiệm và kiểm chứng trên toàn thế giới. Nó độc đáo ở nhiều khía cạnh mà trong đó nổi bật ở triết lý xem giáo dục như là một sự hỗ trợ và bảo vệ cuộc sống, ở sự nhìn nhận vai trò và những năng lực đặc biệt của đứa trẻ như là nhà kiến tạo ra con người và từ đó, giáo dục là sự đáp ứng những nhu cầu tự nhiên tiềm ẩn bên trong mỗi đứa trẻ để giúp đứa trẻ phát huy mọi tiềm năng được ban tặng bởi tự nhiên và tuân theo những quy luật phát triển của Tạo hóa. Bà đã khám phá ra tính hoàn vũ của tất cả trẻ em của loài người, mà ở đó đứa trẻ là người kiến tạo ra nhân cách và mọi năng lực cho con người theo cùng một phương thức, bất kể đứa trẻ ấy thuộc về một quốc gia, dân tộc hay một thời đại nào, do đó phương pháp giáo dục của bà cũng mang tính hoàn vũ và tồn tại duy nhất một phương pháp cho tất cả mọi trẻ em trên toàn thế giới.
Cuốn sách này được viết ra dựa trên những bài giảng của Bác sĩ Maria Montessori tại Ahmedabad, trong Khóa Đào tạo đầu tiên trong thời gian bà bị giữ lại ở Ấn Độ cho đến cuối Chiến tranh Thế giới lần thứ hai. Ở đây bà đã tiết lộ những năng lực tinh thần độc đáo của đứa trẻ, những năng lực đã giúp đứa trẻ kiến tạo và thiết lập một cách vững chắc tất cả những đặc điểm của nhân cách con người chỉ trong một vài năm, không cần đến người thầy nào, không cần đến bất cứ sự hỗ trợ thông thường về mặt giáo dục nào, mà thực tế hầu như đều bị bỏ rơi hoặc thường bị cản trở. Những thành tựu đạt được của một cá thể, yếu ớt về mặt thể chất, dù được sinh ra với những tiềm năng to lớn, nhưng thực tế chưa đạt được bất cứ yếu tố nào trong đời sống tinh thần, một thực thể có thể được gọi là con số không, nhưng chỉ sau sáu năm đã vượt qua tất cả mọi sinh vật khác. Đây thật sự là một trong những điều bí ẩn to lớn nhất của sự sống. Trong cuốn sách này, Bác sĩ Montessori không chỉ làm sáng tỏ những hiểu biết sâu sắc của bà, dựa vào sự quan sát thấu đáo và những nhận định xác đáng về những hiện tượng của giai đoạn sớm nhất nhưng mang tính quyết định nhất của cuộc đời này, mà còn chỉ ra trách nhiệm của người lớn đối với thời kỳ này. Thật sự, bà đã đem đến một ý nghĩa thực tiễn đối với sự cần thiết của khái niệm mà ngày nay được toàn thể nhân loại chấp nhận, đó là “giáo dục từ khi sinh ra đời”. Điều này chỉ có thể được thực hiện khi giáo dục trở thành một “sự trợ giúp cho cuộc sống” và khi giáo dục vượt qua được những giới hạn hạn hẹp của việc giảng dạy và truyền tải trực tiếp những kiến thức hay những lý tưởng từ người này sang người khác. Một trong những nguyên tắc được biết đến nhiều nhất của Phương pháp Montessori là “sự chuẩn bị môi trường”; vào giai đoạn cuộc đời rất lâu trước khi trẻ đủ tuổi đi học, nguyên tắc này sẽ cung cấp một chìa khóa để hiện thực hóa việc giáo dục từ khi sinh ra đời, để đạt được sự nuôi dưỡng thực sự một con người ngay từ chính giai đoạn khởi đầu cuộc sống. Đây là một lời khẩn cầu dựa trên những nền tảng khoa học, nhưng cũng là lời khẩn cầu từ một người đã chứng kiến và đã trợ giúp những tiết lộ của bản chất đứa trẻ trên toàn thế giới, những tiết lộ của những giá trị cao quý về trí tuệ và tinh thần, điều đã tạo ra một sự tương phản đáng kinh ngạc với bức tranh hiện thực của nhân loại, mà ở đó, con người bị bỏ rơi trong giai đoạn kiến tạo, sẽ lớn lên trở thành như một mối đe dọa to lớn nhất cho sự tồn tại của chính mình.
Một cuốn sách không chỉ mang đến sự hiểu biết về đứa trẻ, về tầm quan trọng của giáo dục trong những năm đầu đời mà còn giúp người đọc hiểu về nhân loại, về xã hội loài người từ một góc nhìn đầy nhân văn trong mối tổng hòa của tự nhiên, của vũ trụ.
Tại Kho Sách, chúng tôi tạo ra một không gian dành riêng cho những đam mê đọc sách, từ những người đam mê văn học đến những người muốn khám phá thế giới qua trang sách.