Đường Xưa Thuận Quảng - Nét Vẻ Vang Của Một Miền Đất Hùng Vĩ
Lời Mở Đầu
"Tiên kiết nhân tâm thuận.
Hậu thị đức hóa chiêu."
Hai câu thơ trên, do một vị tham mưu trình lên chúa Sãi, đã mở đầu cho câu chuyện về hai hổ tướng Thuận Nghĩa hầu và Chiêu Võ hầu, những người đã góp phần quan trọng trong việc mở mang bờ cõi và an dân lập nghiệp của vương triều Nguyễn.
Từ Thuận Hóa Đến Quảng Nam - Bươc Chân Của Những Người Khai Khẩn
Khởi nghiệp từ Thuận Hóa, chúa Tiên Nguyễn Hoàng đã đặt nền móng cho sự phát triển của vương quốc bằng hai chữ "Thuận" và "Hóa". Chính sách thu phục nhân tâm, giáo hóa dân trí và mở mang bờ cõi đã trở thành kim chỉ nam cho các chúa kế nghiệp.
"Đất Thuận Quảng này phía bắc có Hoành Sơn và Linh Giang hiểm trở, phía nam có Hải Vân Sơn và Thạch Bi Sơn bền vững, núi sẵn vàng sắt, biển nhiều cá muối, thật là một nơi trời để dành cho người anh hùng dụng võ. Vậy ta phải thương yêu nhân dân, luyện tập quân sĩ để gây dựng cơ nghiệp muôn đời”.
Lời dặn dò của chúa Tiên trước lúc lâm chung đã khẳng định ý chí kiên cường của người khai quốc. Từ những lợi thế về địa hình hiểm trở, tài nguyên phong phú cho đến tâm huyết của những bậc anh hùng, vương triều Nguyễn đã xây dựng một nền móng vững chắc cho sự phát triển của đất nước.
Nét Vẻ Vang Của Đường Xưa
Trên đường thiên lý Thuận Hóa - Quảng Nam, những đoàn lưu dân người Việt đã vượt qua bao thử thách, chinh phục những vùng đất mới. Mỗi lần "dừng chân đứng lại" trên đỉnh cao, họ lại được chiêm ngưỡng khung cảnh "trời-non-nước" hùng vĩ, hút hồn bởi vẻ đẹp rực rỡ của phương Nam.
Những vùng đất màu mỡ dần được khai hoang, những con sông bốn mùa đầy nước ngọt, những vũng vịnh, cửa biển thuận tiện cho việc giao thương và phát triển ngư nghiệp. Thế hệ sau nối tiếp công trình của thế hệ trước, với ước vọng xây dựng một cõi Nam Hà vững mạnh.
Công Huân Của Các Chúa Kế Nghiệp
Từ việc hoàn thành nhiệm vụ Quảng Nam được định danh Phú Yên, chúa Sãi và các hậu chúa nối ngôi đã tiếp tục mở rộng lãnh thổ. Bên kia đỉnh Đại Lãnh là Thái Khang (Bình Hòa), Bình Thuận, những dấu ấn của những người anh hùng khai khẩn.
Hơn nửa thế kỷ sau, Hùng Lộc hầu Nguyễn Phúc Chu đã tiếp tục thực hiện sứ mệnh lịch sử của vương triều. Với thiên thời, địa lợi, nhân hòa, ông đã tiến xa hơn, đưa đất Đồng Nai về gần hơn với bản đồ của vương quốc.
Sài Gòn - Nét Son Mới Của Cõi Nam Hà
Nguyễn Hữu Cảnh, con trai của Chiêu Võ hầu, đã nối tiếp truyền thống của gia tộc, mở đất Sài Gòn:
"Nhà Bè nước chảy chia hai
Ai về Gia Định Đồng Nai thì về..."
Từ đây, tầm mắt của người dân "Thừa tuyên Quảng Nam" được mở rộng. Cõi Nam Hà không còn giới hạn từ Hoành Sơn đến Thạch Bi Sơn mà:
"Rồng chầu ngoài Huế. Ngựa tế Đồng Nai..."
Cùng Với Cõi Nam Hà, Là Cả Xứ Đàng Trong...
Những người con đất Việt, từng trải qua bao mùa mưa nắng trên đường xưa Thuận Quảng, đã góp phần quan trọng vào đại cuộc của Tổ quốc. Họ là những người anh hùng thầm lặng, dâng hiến cả máu đào, tâm trí, mồ hôi cho sự nghiệp dựng nước, giữ nước từ Nam Quan tới Hà Tiên.
Review Nội Dung Sách
Cuốn sách "Đường Xưa Thuận Quảng" không chỉ là một tác phẩm lịch sử, mà còn là một bản tình ca về một vùng đất đầy nắng gió và nghĩa tình. Tác giả đã khéo léo kết hợp những câu chuyện lịch sử với những dòng cảm xúc riêng tư, tạo nên một bức tranh toàn cảnh về quá trình khai khẩn và phát triển của vùng đất Thuận Quảng.
Dòng chảy lịch sử được tái hiện một cách sinh động, cùng với những lời thơ, câu ca dao, tục ngữ góp phần làm cho cuốn sách thêm phần hấp dẫn và giàu tính nhân văn.
Bên cạnh việc ca ngợi những người anh hùng, tác giả còn thể hiện một sự tiếc nuối, thậm chí là đau đáu về những gì đã qua. Những dòng suy tưởng về tuổi già, về những sai lầm trong quá khứ, về nỗi buồn "thu tâm" đã góp phần tạo nên chiều sâu cho tác phẩm.
"Những chiều mưa nhỏ đi qua áo...
Hình ảnh ấy đẹp nhưng vốn sẵn nỗi buồn giấu kín bên trong!"
Cuốn sách "Đường Xưa Thuận Quảng" là một tác phẩm đáng đọc cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử, về con người và văn hóa Việt Nam. Nó là một minh chứng cho sức sống mãnh liệt của một dân tộc, và là một nguồn cảm hứng cho những thế hệ mai sau.
Tác giả: Trần Huiền Ân
Tên thật Trần Sĩ Tuệ
Sinh năm 1937 – Đinh Sửu
Quê ở làng Vân Hòa, tổng Sơn Xuân, huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
Phú Yên đất và người
Viết về một địa phương, kẻ đi sau có cái lợi là được người đi trước tạo cho ít nhất cũng một đường mòn hay một lối bẻ lau vạch cỏ. Đồng thời có cái thiệt thòi của kẻ đi sau. Không ít sự kiện khi xem đến bạn đọc có thể có cảm tưởng đã biết sơ qua một cách đơn giản trên một trang sách, một bài báo nào đó, hay mang máng nhớ rằng…
PHÚ YÊN - ĐẤT VÀ NGƯỜI là tập sách viết về đất nước - quê hương, nhưng không phải là địa chí Phú Yên, nên không theo trình tự một quyển địa chí, chúng tôi cũng không có tham vọng miêu tả, tường thuật đầy đủ mọi cảnh trí, sinh hoạt của Phú Yên kể từ thuở những lưu dân người Việt theo bước chân Lương Văn Chánh đến đây lập nghiệp.
Chúng tôi chỉ ghi lại những gì mình tìm hiểu được, biết được. Một phần, có thể cung cấp tư liệu chính thức cho những người muốn sưu tầm nghiên cứu về Phú Yên. Phần khác, là những chuyện trên trời dưới đất để kể cho nhau nghe lúc trà dư tửu hậu. Do đó, chấp nhận vượt qua sự chặt chẽ trong bố cục, hàm súc trong diễn tả, mà chuyện gì biết nhiều thì nói nhiều, biết ít thì nói ít, không chú tâm cắt xén cho cân xứng.
Việc sắp xếp các phần, chương, mục chỉ là tương đối.
Muốn thuận tiện cho bạn đọc, tránh sự lặp lại, cái tương đối ấy nhiều khi càng tương đối hơn. Bởi có thể coi một phần trong tác phẩm là chuyện dân gian, dân ca… cà kê dê ngỗng với nhau, tạo thêm phần hứng thú cho những người yêu mến hoặc muốn tìm hiểu về Phú Yên..
Tập sách có 5 phần chính:
1. Lược sử một vùng đất
2. Thiên nhiên
3. Đời sống kinh tế - xã hội
4. Đời sống tinh thần
5. Di tích - Nhân vật
Thời điểm chúng tôi bắt đầu tập hợp dữ liệu sơ thảo từ năm 1996, đến nay (2019) qua nhiều lần chỉnh lý, bổ sung để được cập nhật.
Mong muốn của chúng tôi là giữ được sự trung thực, khách quan, mức độ cao chừng nào hay chừng ấy. Và, những quan điểm trình bày ở đây là quan điểm của cá nhân tác giả.
Thật là điều vô cùng quý hóa đối với chúng tôi nếu được quý bậc thức giả, quý thân hữu, quý bạn đọc... chỉ bảo cho những điều còn thiếu sót, để chân dung quê hương Phú Yên không phải ký họa mà là một bức tranh toàn cảnh, đầy đủ, trọn vẹn, chân xác hơn.
Trần Huiền Ân
Trích “Dân số”:
- Giữa thế kỷ thứ XVII triều đại nhà Minh ở Trung Hoa suy yếu, bị người Mãn Thanh đánh đổ. Một số quan quân trung thành với triều đại cũ không chịu sống dưới chế độ cai trị của người Mãn, đã bỏ nước kéo nhau di cư sang miền đất mới của nước Việt, được thu dụng cho định cư từ Hội An đến Hà Tiên, trong đó có Phú Yên mà Vũng Lấm là người Minh Hương, cho đến năm 1945 còn gọi như vậy.
Năm 1865 - Ất Sửu, Ngự sử Nguyễn Văn Phương tâu vua Tự Đức:
“Ba tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận đất rộng người ít, mở mang được hết. Xin xuống sắc cho tỉnh Quảng Nam và các hạt lân cận như Quảng Ngãi khai rõ những người ngoại tịch và dân không có căn cước dẫn giao cho các tỉnh (Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận) chọn đất chia cho ở, cấp trâu cho cày, đồ làm ruộng để khai khẩn cày cấy những ruộng bỏ hoang, dựng ra thôn xã, ghi vào sổ ngạch…”.
Vua Tự Đức cử Nguyễn Văn Phương làm Khâm phái doanh điền, đặt nha Doanh điền để lo liệu công việc, đến hội với các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, đưa dân vào trong 3 tỉnh phía trong (có Phú Yên) định cư. -
- Xin hãy hình dung và nhẩm tính… Ngày ấy, một ngày cách đây trên 400 năm, Lương Văn Chánh nhận sắc chỉ đưa dân vào cõi Trấn Biên, nơi này có được bao nhiêu người? Kể cả những người dắt trâu bò, mang nông cụ theo sau vó ngựa Phù Già. Kể cả những người lâu năm định trú trong vùng châu thổ từ vịnh Bà Đài phía bắc đến cửa Đà Diễn phía nam, lên phía tây thượng nguồn sông Ba, sông Cái.Thật là khó. Âu cũng đành chào thua khuyết sử!-
Tại Kho Sách, chúng tôi tạo ra một không gian dành riêng cho những đam mê đọc sách, từ những người đam mê văn học đến những người muốn khám phá thế giới qua trang sách.