Tác Giả trần trọng kim

Trần Trọng Kim (1883 - 1953) là một học giả danh tiếng đầu thế kỷ XX, cùng thời với những tên tuổi lớn như Phạm Quỳnh, Nguyễn Văn Vĩnh… Với bút hiệu Lệ Thần, ông đã có nhiều thành tựu trong lĩnh vực khảo cứu, biên soạn, dịch thuật, để lại cho đời nhiều tác phẩm có giá trị về lịch sử, văn hóa như Việt Nam sử lược, Việt Nam văn phạm, Nho giáo...

Việt Nam sử lược là cuốn sách lịch sử Việt Nam đầu tiên viết bằng chữ quốc ngữ, hệ thống lại toàn bộ lịch sử nước Việt (cho đến thời kỳ Pháp thuộc).

Bộ Việt Nam sử lược này, soạn giả chia ra làm 5 thời đại:

Thời đại thứ nhất là Thượng cổ thời đại, kể từ họ Hồng Bàng cho đến hết đời nhà Triệu.

Thời đại thứ nhì là Bắc thuộc thời đại, kể từ khi vua Vũ Đế nhà Hán lấy đất Nam Việt của nhà Triệu, cho đến đời Ngũ Quý,

Thời đại thứ ba là Thời đại tự chủ, kể từ nhà Ngô, nhà Đinh cho đến Sơ diệp nhà Hậu Lê.

Thời đại thứ tư là Nam Bắc phân tranh, kể từ khi nhà Mạc làm sự thoán đoạt cho đến nhà Tây Sơn.

Thời đại thứ năm là Cận kim thời đại, kể từ vua Thế Tổ bản triều cho đến cuộc Bảo hộ bây giờ.

Độc giả cũng nên biết cho rằng bộ sử này là bộ Sử lược chỉ cốt ghi chép lại những chuyện trọng yếu để hãy tạm giúp cho những người hiếu học có sẵn quyển sách mà xem cho tiện. Còn như làm ra việc bộ sử thật sự thích đáng kê cứu và phê bình rất tường tận, thì hãy xin để dành cho những bậc tài danh sau này sẽ ra công mà giúp cho nước ta về việc học sử.

Bộ sách giáo khoa bằng chữ Quốc ngữ đầu tiên, Việt Nam tiểu học tùng thư được soạn vào những năm 20 của đầu thế kỉ 20, với những cuốn như Quốc văn giáo khoa thư, Luân lý giáo khoa thư, Sử ký giáo khoa thư, Cách trí giáo khoa thư, Toán pháp giáo khoa thư, Địa dư giáo khoa thư… từ lâu đã trở thành kí ức tốt đẹp của nhiều thế hệ học sinh sinh ra và lớn lên vào giai đoạn này.

Cuốn Sử ký giáo khoa thư tổng hợp các sự kiện chính yếu xuyên suốt chiều dài lịch sử Việt Nam, từ thuở lập nước cho đến những năm 20 của thế kỉ 20 (thời điểm cuốn sách này ra đời). Với lối viết cô đọng, dễ hiểu, ngắn gọn, các tác giả mang đến cho bạn đọc nhỏ tuổi những bài học sơ khai về lịch sử nước nhà.

Với việc tái bản một số cuốn trong bộ sách Việt Nam tiểu học tùng thư, NXB Kim Đồng muốn chuyển đến bạn đọc, đặc biệt là bạn đọc nhỏ tuổi ngày nay, một vốn quý trong kho tàng văn hóa Việt. Hi vọng bộ sách này sẽ là nguồn tài liệu tham khảo cho các nhà chuyên môn về lịch sử giáo dục, các nhà soạn sách.

Quốc Văn Giáo Khoa Thư

Năm 1924, Nha Học chính Đông Pháp (cơ quan trực thuộc Bộ Quốc dân Giáo dục) ủy thác cho bốn học giả uy tín là Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc và Đỗ Thận biên soạn hai bộ Quốc văn giáo khoa thư và Luân lý giáo khoa thư, gọi chung là Việt Nam tiểu học tùng thư. Hai bộ sách này đã lần đầu tiên đánh dấu sự ra đời của các sách giáo khoa biên soạn bằng chữ quốc ngữ và đưa vào giảng dạy rộng rãi trong các trường học trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Đóng góp đáng kể nhất của hai bộ sách này là thực hiện mục tiêu cải tiến phương thức và nội dung giảng dạy theo lối hiện đại, hướng tới đào tạo thế hệ thanh niên Việt Nam bắt nhịp được các tri thức và xu thế mới thông qua giáo huấn cách trí thể mĩ. Để thực hiện mục tiêu đó, cuốn sách được biên soạn theo thể thức mới: các bài tập đọc lồng ghép nội dung về luân lí, lịch sử, địa lí, vệ sinh, tự nhiên, kèm theo phần giải thích từ ngữ, bài tập, tập viết và hình minh họa.

Gần một thế kỉ đã trôi qua, nhưng những bài học trong Quốc Văn Giáo Khoa Thư vẫn còn nguyên giá trị, đọng lại rất nhiều ấn tượng và tình cảm đẹp trong lòng người học nhờ tính giáo dục và sư phạm cao, ngôn ngữ ngắn gọn, dễ hiểu, gần gũi với tâm lí trẻ em.

Nho Giáo - Bìa Cứng

Nho Giáo là một công trình nghiên cứu nghiêm túc, công phu của nhà văn hóa, nhà sử học Trần Trọng Kim được in lần đầu vào những năm 30 của thế kỷ XX. Trong những bộ khảo luận về Nho học xuất bản ở nước ta cho tới nay, Bộ Nho giáo của Lệ Thần Trần Trọng Kim vẫn được đánh giá cao. Đây là một trong những không nhiều cuốn sách ra đời sớm nhất thời hiện đại nghiên cứu về Nho giáo Trung Hoa và tầm ảnh hưởng lớn lao của nó trong đời sống văn hóa Việt Nam ta hàng nghìn năm nay.

Việc làm quyển sách nói về Nho giáo tức là việc vẽ lấy cái bản đồ của nho giáo.

Nho giáo là một đạo rất cao minh của nhân loại đã phát huy ra từ xưa đến nay ... Ai đã tâm đắc cái tinh thần, thì cũng có cái nhân cách tôn quý đặc biệt, khác hẳn người thường.

Nho Giáo

Nho Giáo là một công trình nghiên cứu nghiêm túc, công phu của nhà văn hóa, nhà sử học Trần Trọng Kim được in lần đầu vào những năm 30 của thế kỷ XX. Trong những bộ khảo luận về Nho học xuất bản ở nước ta cho tới nay, Bộ Nho giáo của Lệ Thần Trần Trọng Kim vẫn được đánh giá cao. Đây là một trong những không nhiều cuốn sách ra đời sớm nhất thời hiện đại nghiên cứu về Nho giáo Trung Hoa và tầm ảnh hưởng lớn lao của nó trong đời sống văn hóa Việt Nam ta hàng nghìn năm nay.

Việc làm quyển sách nói về Nho giáo tức là việc vẽ lấy cái bản đồ của nho giáo.

Nho giáo là một đạo rất cao minh của nhân loại đã phát huy ra từ xưa đến nay ... Ai đã tâm đắc cái tinh thần, thì cũng có cái nhân cách tôn quý đặc biệt, khác hẳn người thường.

Việt Nam Sử Lược (Ấn Bản Kỉ Niệm 100 Năm) - Tặng Kèm Bản Đồ + Bookmark + Bộ Postcard 8 Tấm

Đầu thế kỷ XX, giữa lúc nền học thuật nước nhà chỉ có các bộ đại tác như Đại Việt sử ký toàn thư hay Khâm định Việt sử thông giám cương mục là nguồn sử liệu chính thống nhưng chưa đáp ứng nhu cầu tìm hiểu lịch sử của phần đông dân chúng, thì Việt Nam sử lược, với tư cách là bộ thông sử chi tiết đầu tiên được viết bằng chữ quốc ngữ, đã xuất hiện và nhanh chóng thu hút sự quan tâm của độc giả lẫn giới nghiên cứu cả nước. Từ đó đến nay đã 100 năm trôi qua, tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và là quyển sách vỡ lòng quen thuộc cho những ai bắt đầu tìm hiểu lịch sử Việt Nam.

Để góp phần hoàn thiện và phổ biến “tấm Nam sử” mà học giả Trần Trọng Kim đã dệt những sợi đầu tiên cách nay đúng một thế kỷ, Đông A tiến hành tái bản tác phẩm Việt Nam sử lược, dựa theo bản in của nhà Tân Việt năm 1954, có bổ sung một số chi tiết từ các bản in năm 1920, 1928 và 1971. Đồng thời, chúng tôi tuyển lựa và thêm vào một số hình ảnh minh họa từ nguồn tranh dân gian, bảo tàng và một số tư liệu sách báo xưa, với mong muốn gửi tới bạn đọc một ấn bản không chỉ chỉn chu về mặt nội dung mà còn trang nhã về mặt hình thức, nhân kỷ niệm 100 năm ngày tác phẩm ra đời 1920 - 2020.

Ấn bản cao cấp Việt Nam sử lược có bìa cứng, ruột in 2 màu trên giấy GV76-BB định lượng 100 gsm, quà tặng kèm gồm bản đồ, bookmark và bộ postcard 8 tấm.

Thông tin tác giả: Trần Trọng Kim (1883 - 1953) là nhà giáo dục, nhà biên khảo văn học và sử học Việt Nam, hiệu Lệ Thần, người xã Đan Phố, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Trần Trọng Kim thuộc thế hệ trí thức Việt Nam giao thời, vừa uyên thâm Nho học, vừa am tường Tây học. Mười bảy tuổi, ông thi đỗ vào trường Thông ngôn. Năm 1906, ông tham dự hội chợ Marseille rồi xin ở lại Pháp học thêm. Năm 1911, ông về nước và tận tụy với công việc dạy học. Sau khi nghỉ hưu, tháng 3 năm 1945, ông tham gia chính trường, rồi giữ chức Thủ tướng của Đế quốc Việt Nam cho đến khi chính phủ này sụp đổ vào tháng 8 cùng năm. Ông trải qua những năm tháng cuối đời trong cảnh khó nhọc. Ngày 2 tháng 12 năm 1953, ông đột ngột qua đời tại Đà Lạt.

Trong sự nghiệp nghiên cứu và biên khảo, Trần Trọng Kim để lại nhiều tác phẩm giá trị, như Sơ học luân lý, Sư phạm khoa yếu lược, Việt Nam văn phạm, bộ ba Quốc văn giáo khoa thư, Luân lý giáo khoa thư, Sử ký - địa dư giáo khoa thư, nhưng nổi tiếng nhất là hai bộ Nho giáo và Việt Nam sử lược.

Nhận xét về tác phẩm và tác giả:

“Cái văn cổ kính điềm đạm, lời thuật sáng sủa dồi dào, cách xếp đặt có trật tự phân minh, ý cai quát được rõ ràng khúc chiết, ấy là những cái đặc sắc của bộ Việt Nam sử lược...” - Thiếu Sơn, trong Phê bình và cảo luận.

“Ông (Trần Trọng Kim) được xem là một nhà giáo gương mẫu, một học giả bậc thầy, một con người nghiêm túc.” - Nhà nghiên cứu Vũ Ngọc Khánh.

Việt Nam Sử Lược

“Sử là sách không những là chỉ để ghi chép những công việc đã qua mà thôi, nhưng lại phải suy xét việc gốc ngọn, tìm tòi cái căn nguyên những công việc của người ta đã làm để hiểu cho rõ những vận hội trị loạn của một nước, những trình độ tiến hóa của một dân tộc. Chủ đích là để làm cái gương chung cổ cho người cả nước được đời đời soi vào đấy mà biết cái sự sinh hoạt của người trước đã phải lao tâm lao lực những thế nào, mới chiếm giữ được cái địa vị ở dưới bóng mặt trời này…

… Nay nhân sự học ở nước ta đã thay đổi, chữ quốc ngữ đã phổ thông cả trong nước, chi bằng ta lấy tiếng nước nhà mà kể chuyện nước nhà, ta soạn ra bộ “Việt Nam sử lược”, xếp đặt theo thứ tự, chia ra từng thời đại, đặt thành chương, thành mục rõ ràng, để ai cũng có thể xem được sử, ai ai cũng có thể hiểu được chuyện, khiến cho sự học sử của người mình được tiện lợi hơn trước.” 

(Trần Trọng Kim - Việt Nam sử lược)

CÁCH TRÍ GIÁO KHOA THƯ (LỚP SƠ ĐẲNG) tổng hợp các kiến thức sơ khởi về thế giới tự nhiên. Sách chia làm 11 chương, dạy về Loài người, Động vật, Thực vật, Khoáng vật, Trái đất, Bầu trời, công việc ngoài đồng, các loại cây trồng quen thuộc, hoạt động chăn nuôi, đốn rừng, khai thác khoáng vật.

Nhóm biên soạn sách gồm các ông Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc, Đỗ Thận đều là những học giả, nhà văn, nhà giáo dục có tên tuổi, đương thời rất được tín nhiệm. Non hai năm trời, nhóm biên soạn đã làm một công việc khổng lồ, soạn một bộ sách giáo khoa Quốc ngữ đầu tiên, không chỉ riêng một lĩnh vực mà nhiều lĩnh vực (ngôn ngữ, luân lý, khoa học thường thức, lịch sử địa lý...).

Gần một thế kỷ đã trôi qua, không phải nội dung nào của bộ sách này cũng phù hợp với quan điểm giáo dục hiện nay, nhưng nhiều bài học trong ấy vẫn đầy giá trị, vẫn hết sức cần thiết cho việc phát triển trí óc, tâm hồn trẻ thơ, giúp con trẻ trở thành một con người tử tế, có văn hóa. Các bản giáo khoa thư này, đều u hàm súc, ngắn gọn, là tư liệu quý giá cho các bậc phụ huynh, các nhà giáo dục trong quá trình khai tâm con trẻ.

Lần xuất bản này, Nhà xuất bản Trẻ chủ trương giữ đúng nguyên tác từ các bản in của Việt Nam Tiểu học Tùng thư – Nha học chính Đông Pháp xuất bản năm 1927 như: giữ lại các địa danh nhắc đến trong sách theo cách gọi cũ, giữ lại hình thức cách viết theo kiểu cũ, như các dấu gạch nối giữa các từ ghép, phần minh họa khắc trên bản gỗ. Cũng trên tinh thần gạn đục khơi trong, với mỗi cuốn sách, sẽ có lược bỏ những nội dung không phù hợp, chỉnh sửa các lỗi in sai, lược bỏ các chú thích hay bị lặp lại và thêm vào các chú thích cần thiết.

Trần Trọng Kim (1883 - 1953) là một học giả danh tiếng đầu thế kỷ XX, cùng thời với những tên tuổi lớn như Phạm Quỳnh, Nguyễn Văn Vĩnh… Với bút hiệu Lệ Thần, ông đã có nhiều thành tựu trong lĩnh vực khảo cứu, biên soạn, dịch thuật, để lại cho đời nhiều tác phẩm có giá trị về lịch sử, văn hóa như Việt Nam sử lược, Việt Nam văn phạm, Nho giáo...

Việt Nam sử lược là cuốn sách lịch sử Việt Nam đầu tiên viết bằng chữ quốc ngữ, hệ thống lại toàn bộ lịch sử nước Việt (cho đến thời kỳ Pháp thuộc).

Bộ Việt Nam sử lược này, soạn giả chia ra làm 5 thời đại:

Thời đại thứ nhất là Thượng cổ thời đại, kể từ họ Hồng Bàng cho đến hết đời nhà Triệu.

Thời đại thứ nhì là Bắc thuộc thời đại, kể từ khi vua Vũ Đế nhà Hán lấy đất Nam Việt của nhà Triệu, cho đến đời Ngũ Quý,

Thời đại thứ ba là Thời đại tự chủ, kể từ nhà Ngô, nhà Đinh cho đến Sơ diệp nhà Hậu Lê.

Thời đại thứ tư là Nam Bắc phân tranh, kể từ khi nhà Mạc làm sự thoán đoạt cho đến nhà Tây Sơn.

Thời đại thứ năm là Cận kim thời đại, kể từ vua Thế Tổ bản triều cho đến cuộc Bảo hộ bây giờ.

Độc giả cũng nên biết cho rằng bộ sử này là bộ Sử lược chỉ cốt ghi chép lại những chuyện trọng yếu để hãy tạm giúp cho những người hiếu học có sẵn quyển sách mà xem cho tiện. Còn như làm ra việc bộ sử thật sự thích đáng kê cứu và phê bình rất tường tận, thì hãy xin để dành cho những bậc tài danh sau này sẽ ra công mà giúp cho nước ta về việc học sử.

Sách Sơ Học Luân Lý do tác giả Trần Trọng Kim biên soạn nhằm mục đích hướng dẫn cho học sinh lớp tiểu học thời kỳ nửa đầu thế kỷ XX những hiểu biết cơ bản về đạo đức và ứng xử thiết yếu cho học trò tuổi mới cắp sách đến trường theo tinh thần "Tiên học lễ, hậu học văn." Những bài học về nhận thức và ứng xử trong sách Sơ Học Luân Lý với lời lẽ đơn giản, cô đọng, dễ hiểu, dễ nhớ, những câu chuyện và tên nhân vật thật gần gũi với câu chuyện hàng ngày và cách xưng hô bình dân của người Việt. Nhờ vậy, học sinh học xong là nhớ bài ngay, mỗi bài học đều có phần những câu hỏi để gợi ý và kiểm tra giúp học sinh hiểu và nhớ bài lâu.

Quốc văn giáo khoa thư từ lâu đã được coi là bộ sách giáo khoa Tiếng Việt đầu tiên của Việt Nam. Bộ sách do Nha học chính Đông Pháp xuất bản vào khoảng những năm 20, đầu thế kỉ 20, với sự tham gia của các soạn giả tên tuổi, đều tốt nghiệp trường Thông ngôn: Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc và Đỗ Thận. Ra đời với mục  đích dạy chữ quốc ngữ cho học sinh cấp Sơ học yếu lược (tương đương với ba năm đầu tiểu học ngày nay) từ Bắc vào Nam, bộ sách gồm ba quyển:

- Quyển dành cho lớp Năm (Ðồng ấu - Cours Enfantin): 34 bài đầu dạy trẻ các chữ cái và đánh vần, 55 bài sau là các bài tập đọc.

- Quyển dành cho lớp Tư (Dự bị - Cours Préparatoire) gồm 120 bài tập đọc.

- Quyển dành cho lớp Ba (Sơ đẳng - Cours Elémentaire) gồm 84 bài tập đọc.

Các bài tập đọc luôn lồng ghép nội dung về luân lí, lịch sử, địa lí, vệ sinh, tự nhiên…  kèm theo phần giải thích từ ngữ, bài tập và tập viết.

Mỗi bài đều có hình minh họa, theo lối tranh khắc gỗ hồn nhiên, chân phương mà có tài  liệu cho là của họa sĩ Nam Sơn Nguyễn Văn Thọ.

Gần một thế kỉ đã trôi qua, nhưng những bài học trong Quốc văn giáo khoa thư vẫn còn  nguyên giá trị, đọng lại rất nhiều ấn tượng và tình cảm đẹp trong lòng người học nhờ tính giáo dục và sư phạm cao, ngôn ngữ ngắn gọn, dễ hiểu, gần gũi với tâm lí trẻ em. Một số bài tập đọc vẫn được dùng làm ngữ liệu cho một số sách giáo khoa và tài liệu giáo dục sau này.

Trong lần tái bản này, chúng tôi chủ yếu dựa vào bản in năm 1935, kể cả phần học vần và tập viết của quyển dành cho lớp Đồng ấu mà một số bản in khác đã lược bỏ. Một số bài có nội dung không còn phù hợp, chúng tôi xin phép lược bỏ. Với phần tranh minh họa, chúng tôi đồ lại và làm cho rõ nét hơn. Những cách viết theo kiểu cũ đều được chữa cho phù hợp với cách viết của tiếng Việt hiện tại, chẳng hạn, không dùng dấu gạch nối giữa các từ ghép; những lỗi in sai, nhầm lẫn đều được chỉnh sửa. Những chú thích của biên tập viên được để trong ngoặc vuông để phân biệt với chú thích của tác giả. Về các địa danh nhắc đến trong sách, chúng tôi để nguyên theo cách gọi cũ.

Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!

Nhà xuất bản Kim Đồng

QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ là hai bộ sách giáo khoa tiếng Việt được dạy song hành ở các trường Tiểu học Việt Nam trong suốt những thập niên thuộc nửa đầu thế kỷ XX.

Nhóm biên soạn sách gồm các ông Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc và Đỗ Thận – đều là những học giả, nhà văn, và là nhà giáo dục nổi tiếng, đương thời rất được tín nhiệm. Công việc biên soạn sách của họ còn mang tính định hướng của một nền giáo dục. Việc dạy song hành hai bộ sách QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ từ lớp Đồng ấu, lớp Dự bị đến lớp Sơ đẳng ở bậc Tiểu học cho thấy vấn đề luân lý, đạo đức và công dân giáo dục không chỉ là một tiết học mà là một nội dung lớn xuyên suốt quá trình phát triển trí óc và tâm hồn trẻ thơ.

Từ đầu thập niên 1990 đến nay, bộ sách QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ đã được Nhà xuất bản Trẻ tái bản nhiều lần và được đông đảo bạn đọc nhiệt tình đón nhận. Lần tái bản này, cũng như các lần trước, chúng tôi chủ trương giữ đúng nguyên tác từ các bản in của Việt Nam Tiểu học Tùng thư, kể cả phần minh học khắc trên bản gỗ. Ngoại trừ một số bài mang dấu ấn chính trị rõ rệt của thời Pháp thuộc hoặc thời phong kiến đã được loại bỏ, những gì mang phần hồn của QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ đều được phục hiện trong tuyển tập này.

Nho Giáo là một công trình nghiên cứu nghiêm túc, công phu của nhà văn hóa, nhà sử học Trần Trọng Kim được in lần đầu vào những năm 30 của thế kỷ XX. Trong những bộ khảo luận về Nho học xuất bản ở nước ta cho tới nay, Bộ Nho giáo của Lệ Thần Trần Trọng Kim vẫn được đánh giá cao. Đây là một trong những không nhiều cuốn sách ra đời sớm nhất thời hiện đại nghiên cứu về Nho giáo Trung Hoa và tầm ảnh hưởng lớn lao của nó trong đời sống văn hóa Việt Nam ta hàng nghìn năm nay.

Việc làm quyển sách nói về Nho giáo tức là việc vẽ lấy cái bản đồ của nho giáo.

Nho giáo là một đạo rất cao minh của nhân loại đã phát huy ra từ xưa đến nay. Ai đã tâm đắc cái tinh thần, thì cũng có cái nhân cách tôn quý đặc biệt, khác hẳn người thường.