Các Thành Tố Gia Đình: Giới Tính, Chính Quyền Và Xã Hội Ở Việt Nam Thời Kỳ Cận Đại 1463-1778
Khám Phá Lịch Sử Bình Đẳng Giới Ở Việt Nam Từ Thế Kỷ 15-18
Cuốn sách "Các Thành Tố Gia Đình: Giới Tính, Chính Quyền Và Xã Hội Ở Việt Nam Thời Kỳ Cận Đại, 1463-1778" của tác giả Trần Tuyết Nhung mang đến một cái nhìn toàn diện về vai trò của giới tính trong xã hội Việt Nam từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 18. Bằng cách nghiên cứu sâu sắc các văn bản luật, sử liệu và phong tục tập quán, tác giả đã phơi bày một bức tranh đầy đủ về vị thế của phụ nữ trong xã hội thời kỳ cận đại.
Phân Tích Chuyên Sâu Qua 6 Chương:
Chương 1: "Nêu rõ hệ thống giới tính: Kinh tế, xã hội và nhà nước"
Chương này đi sâu vào cách thức mà các chính quyền nhà nước thời Lê - Mạc đã định hình một hệ thống giới tính, nhấn mạnh vào những quy định dành riêng cho nữ giới từ khi còn nhỏ. Đồng thời, tác giả phân tích vai trò của sự chênh lệch về kinh tế và xã hội trong việc tạo cơ hội cho phụ nữ giành quyền tự chủ.
Chương 2: "Những người vợ hiền, những người mẹ dưỡng dục con cái và những đứa con hiếu thảo: Hôn nhân là việc của nhà nước, làng xã và gia đình"
Chương này khảo sát mối liên hệ giữa điều kiện kinh tế và đời sống hôn nhân của phụ nữ Việt Nam, vượt qua ranh giới giai cấp. Tác giả chỉ ra vai trò quan trọng của hôn nhân trong xã hội thời kỳ này, đồng thời phân tích cách thức mà hôn nhân được điều chỉnh bởi nhà nước, làng xã và gia đình.
Chương 3: "Thân xác phụ nữ, các hoạt động quan hệ tình dục và trật tự chính trị xã hội"
Chương này đi sâu vào mối liên hệ mật thiết giữa luật pháp nhà nước, phong tục địa phương và trật tự chính trị với việc quy định về hoạt động tình dục của nữ giới. Tác giả chỉ ra những quy định khắt khe và bất công mà phụ nữ phải đối mặt trong xã hội thời kỳ này.
Chương 4: "Quyền thừa kế, quyền kế vị và quyền tự chủ trong chế độ tài sản"
Chương này phân tích cách thức mà chế độ tài sản trở thành một điểm tranh cãi về những nỗ lực của nhà nước trong việc chính thức hóa quyền kế vị theo dòng dõi và quyền phân chia tài sản ngang bằng cho người thừa kế nam. Tác giả chỉ ra những bất công mà phụ nữ phải chịu đựng trong việc thừa kế tài sản.
Chương 5: "Tục mua hậu: Chuẩn bị cho thế giới bên kia sau khi chết"
Chương này tìm hiểu cách thức chuyển giao tài sản riêng cho các cơ sở công cộng đã giúp phụ nữ đảm bảo rằng họ sẽ không trở thành những vong linh bất hạnh. Tác giả phân tích vai trò của tục lệ này trong việc bảo vệ quyền lợi của phụ nữ sau khi qua đời.
Chương 6: "Tầm nhìn trong tương lai và những công trình của quá khứ: Những hình mẫu về phụ nữ Việt Nam"
Chương này đặt nghiên cứu của tác giả trong bối cảnh tranh luận rộng lớn hơn về giới tính ở Việt Nam và Đông Nam Á. Tác giả trình bày những hình mẫu phụ nữ Việt Nam tiêu biểu trong lịch sử và những đóng góp của họ cho xã hội.
Đánh Giá Chung:
"Các Thành Tố Gia Đình: Giới Tính, Chính Quyền Và Xã Hội Ở Việt Nam Thời Kỳ Cận Đại, 1463-1778" là một tác phẩm nghiên cứu sâu sắc và đầy tính thời sự. Tác giả đã sử dụng nguồn tư liệu phong phú, kết hợp với phân tích sắc bén, để phơi bày những bất công mà phụ nữ phải đối mặt trong xã hội thời kỳ cận đại. Cuốn sách là một đóng góp quý giá cho việc nghiên cứu lịch sử xã hội Việt Nam, đồng thời cung cấp những bài học kinh nghiệm cho việc đấu tranh vì bình đẳng giới trong xã hội hiện đại.
Kết Luận:
"Các Thành Tố Gia Đình: Giới Tính, Chính Quyền Và Xã Hội Ở Việt Nam Thời Kỳ Cận Đại, 1463-1778" là một cuốn sách đầy hấp dẫn và ý nghĩa, mang đến cái nhìn sâu sắc về vai trò của giới tính trong xã hội Việt Nam thời kỳ cận đại. Cuốn sách xứng đáng là tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, học sinh, sinh viên và những người quan tâm đến lịch sử và văn hóa Việt Nam.
Việt Nam - Lịch Sử Không Biên Giới
NỘI DUNG CHÍNH
“Việt Nam: Lịch sử không biên giới” như một cuộc đối thoại quốc tế về Việt Nam giữa những nhà sử học ở Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Hoa Kỳ. Cuốn sách quy tụ các bài tham luận của các nhà Việt Nam học lừng danh trên thế giới tại hội thảo “Việt Nam: bên ngoài những đường biên” tháng 5/2001, mở ra những tri thức sâu và mới mẻ về sự tương tác giữa bản sắc Việt Nam - Chăm - Khmer - Pháp,... trên bán đảo Đông Dương trong hơn 1000 năm.
Hiếm có nền sử học nào lại mang dấu ấn dân tộc đậm nét như sử học về Việt Nam trong thế kỷ XX. Gia nhập trận chiến cam go vì sinh tồn và bản sắc dân tộc suốt phần lớn thế kỷ này, các nhà sử học Việt Nam và những ai có thiện cảm với họ trên thế giới đã dồn sức tập trung vào dòng trần thuật vĩ mô về cuộc đấu tranh dân tộc chống lại Trung Hoa, Pháp và Mỹ. Chỉ tới gần đây, một thế hệ mới các nhà sử học mới có thể bắt đầu khám phá những phức hợp văn hóa và chính trị trong mối quan hệ giữa nhiều dân tộc sống trên bán đảo Đông Dương, mà không phải cân nhắc đến hệ quả từ những gì mình viết đối với cuộc đấu tranh dân tộc. Cuốn sách “Việt Nam: Lịch sử không biên giới” là một bước tiến nữa của thế hệ đó.
Việc cuốn sách này vượt qua các ranh giới còn có một ý nghĩa nữa. Một thế hệ trước đây, giới sử học phương Tây viết về Việt Nam với tư thế hoàn toàn tách rời khỏi sử học Việt Nam, cho dù là có thiện cảm với nó, cũng như xa lánh sử học thực dân Pháp. Những gì công bố ở Trung Quốc và Nhật Bản gần như không được các học giả phương Tây biết đến. Cuốn sách này tiêu biểu cho cuộc đối thoại đang tiếp diễn giữa các nhà sử học được đào tạo, hoặc được đào tạo một phần ở Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc cũng như Hoa Kỳ.
Nổi bật trong đối thoại này là Giáo sư Phan Huy Lê, một bậc lão thành trong giới sử học Việt Nam và hậu duệ của một gia tộc trí thức nổi tiếng, với sự nghiệp trải suốt tiến trình của nền sử học thời Việt Nam độc lập. Một đại diện khác của thế hệ đi trước là học giả đầu ngành về nghiên cứu Việt Nam, Yu Insun người Hàn Quốc, được đào tạo về lịch sử Việt Nam và Đông Nam Á ở Nhật Bản, Hoa Kỳ và đã mang đến một quan điểm độc đáo về các nguồn sử liệu.
Không cần sắp đặt cầu kỳ, hợp tuyển này cho thấy nghiên cứu lịch sử Việt Nam sớm muộn gì cũng nhất thiết phải trở thành một cuộc đối thoại quốc tế.
Bố cục sách gồm các phần:
Trong chương 1 - VIỆT NAM: GS Phan Huy Lê đưa ra một tóm lược các nghiên cứu về sở hữu đất đai tại làng, nhấn mạnh vai trò của làng trong cách mạng và bản sắc Việt Nam.
Trong chương 2 - KIẾN TẠO VIỆT ĐỐI LẬP HÁN: Nhóm bài viết này thách thức các trần thuật truyền thống về bản sắc và quyền lực Việt Nam so với Trung Hoa, thông qua các nghiên cứu của Insun Yu, Sun Laichen, và Trần Tuyết Nhung.
Trong chương 3 - SỰ ĐA DẠNG CỦA VÙNG ĐẤT PHƯƠNG NAM: Nhóm bài viết thứ hai xem xét lịch sử của Đàng Trong và sự tương tác với người Chăm, Khmer, và Thượng. Các tác giả như Li Tana, Charles Wheeler, và Wynn Wilcox tranh luận về vai trò của các vùng biên giới và sự đa nguyên trong lịch sử của khu vực này.
Trong chương 4 - NHỮNG CUỘC CHẠM TRÁN VIỆT-ÂU: Phần cuối cùng của cuốn sách với các nghiên cứu về Philiphê Bỉnh, sự tham gia của người Việt trong Thế chiến thứ nhất, và nhân vật Pigneau de Béhaine. Nhóm bài viết này gợi ra vài nét phức hợp nơi những cuộc chạm trán và phát hiện ra nhau giữa người Việt và người Âu. Những tự sự cá nhân có thể tôn màu cho trần thuật quốc gia nhưng cũng có thể lật đổ chúng. Những lịch sử của vùng đất bị tàn phá nhưng vẫn phong phú đáng ngạc nhiên này của thế giới không thể bị giới hạn bởi những mục tiêu của hiện tại.
“Việt Nam: Lịch sử không biên giới” phù hợp với độc giả phổ thông; độc giả yêu thích, tìm hiểu, nghiên cứu về lịch sử Việt Nam.
TRÍCH ĐOẠN/ CÂU QUOTE HAY
Làng không chỉ có vai trò lớn trong diễn trình phát triển lịch sử mà còn có ý nghĩa quan trọng trong quá trình chuyển đổi kinh tế. Mặc cho sự dịch chuyển đều đặn sang công nghiệp hóa, nông nghiệp vẫn chiếm giữ hơn một phần tư sản lượng kinh tế của Việt Nam. Với tư cách là những địa bàn tụ cư lớn - nơi nông dân sinh sống và sản xuất - làng đóng vai trò quan trọng trên các phương diện xã hội và văn hóa: là nơi bắt đầu của các hoạt động nông nghiệp thiết yếu như khai hoang, đắp đê, làm thủy lợi, phát triển nông nghiệp và thủ công nghiệp, bảo tồn và phát triển văn hóa dân gian, cũng như trong đấu tranh chống ngoại xâm giữ làng giữ nước.
(trích Chương 1: Nghiên cứu làng Việt: thực trạng và triển vọng)
“Bài nghiên cứu này sẽ giới thiệu về cuộc đời đầy sự kiện của Philiphê Bỉnh và nhiều bút tích của ông, cả hai đều được xem xét trong bối cảnh lịch sử của chúng… Cuối cùng, bài nghiên cứu cho rằng những bút tích còn lại của Bỉnh và tầm quan trọng của chúng là một nguồn tư liệu để mở ra cánh cửa về cuộc đời của ông và những nhận thức đầu tiên của người Việt Nam đối với châu Âu. Điểm cuối rất quan trọng vì qua bút tích của ông, chúng ta thấy được những kết nối đầu tiên giữa châu Âu và Việt Nam, và suy nghĩ của những lữ khách đầu tiên người Việt hình dung về ‘phương Tây’.”
(trích Chương 8: Vượt đại dương, vượt đường biên: cuộc đời đầy dấu ấn của Philiphê Bỉnh (1759-1832)
Tại Kho Sách, chúng tôi tạo ra một không gian dành riêng cho những đam mê đọc sách, từ những người đam mê văn học đến những người muốn khám phá thế giới qua trang sách.