enneagram căn bản

Enneagram là một hệ thống tính cách đầy năng lượng và linh hoạt, miêu tả chín mô hình cơ bản khác biệt nhau về cách suy nghĩ, cảm xúc và hành động.

“Ennea” trong tiếng Hy Lạp là từ chỉ số chín, còn “gram” nghĩa là hình ảnh hay một điều gì đó được viết ra. Do đó, hệ thống tính cách Enneagram được thể hiện bằng một biểu đồ gồm chín điểm nằm bên trong một vòng tròn. Mỗi kiểu tính cách đều dựa trên một bộ lọc nhận thức rõ ràng, đi cùng nguồn năng lượng được định hướng bởi cảm xúc. Việc này tương tự với cách mà các tế bào nơ-ron thần kinh của chúng ta hoạt động dựa trên dòng chảy đan xen giữa thông tin và năng lượng.

Các kiểu hình này sẽ quyết định những gì mà các cá nhân thuộc từng kiểu tính cách chú ý đến và cách mà họ điều khiển năng lượng cũng như hành vi của mình. Ẩn dưới mỗi kiểu hình là các xác nhận cơ bản (niềm tin) về những gì chúng ta cần trong cuộc sống để sinh tồn và được thỏa mãn.

 Các đoạn hay trong sách:

Hãy nhớ rằng bạn là một con người ngẫu nhiên sở hữu một cấu trúc hoặc kiểu tính cách. Khi biết được kiểu tính cách Enneagram của bản thân, bạn sẽ nhận thức được các thói quen nào của tính cách đang giới hạn mình và giải thoát bản thân khỏi các thói quen này.

Sự tiến hóa của loài người đòi hỏi ba hành vi sinh tồn cơ bản và trong Enneagram chúng được đề cập đến như là những tính cách phụ về bản năng: kiểu phụ sinh tồn, kiểu phụ xã hội (cộng đồng) và kiểu phụ gắn kết một-một (thân thiết). Vì đây là những hành vi mang tính sống còn, nên mỗi kiểu tính cách Enneagram đều đã bao gồm cả ba kiểu phụ bản năng này. Mặc dù bạn đều biểu lộ cả ba kiểu phụ này ở một mức độ nào đó, nhưng bạn sẽ thường thể hiện một bản năng phụ mạnh hơn hẳn hai bản năng phụ còn lại. Cả hoàn cảnh môi trường và cấu trúc kiểu tính cách chính của chúng ta đều có ảnh hưởng đến sự biểu hiện các kiểu phụ, đặc biệt là cảm xúc cốt lõi liên quan tới chiến lược thích nghi của bạn và những gì mà bạn hướng năng lượng của mình vào.

Enneagram Căn bản đã tiếp cận nguyên gốc và căn cơ vấn đề cốt lõi trong việc nghiên cứu về nhân cách. Làm thế nào để bạn tìm được chính xác vị trí của mình trong một hệ thống phong phú và phức tạp, khi mà sự lựa chọn lại yêu cầu bạn phải biết về chính bản thân mình trước tiên? Bằng việc kết hợp tài năng và trách nhiệm học thuật trong vấn đề định vị bản thân, David Daniels và Virginia Price đã khiến mọi thứ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều trong việc xác định chính xác kiểu tính cách Enneagram của bạn, từ đó đưa đến vô số thông tin cho việc phát triển tâm lý lẫn tinh thần.

Trong Phần 1, bạn sẽ được cung cấp một bài kiểm tra ngắn mà các cá nhân tham gia thí nghiệm đã làm. Sau đó họ sẽ chỉ ra kiểu tính cách bạn chọn có xác suất chính xác là bao nhiêu (xác suất là kết quả tốt nhất mà mọi phương pháp đo lường tâm lý chuyên sâu có thể tiến hành). Sau đó, bạn sẽ được chỉ cách khẳng định lựa chọn của mình, và trong trường hợp bạn cho rằng lựa chọn đầu tiên không phải là kiểu tính cách đúng của mình, sẽ có những hướng dẫn chính xác tiếp theo.

Một khi đã chắc chắn về kiểu tính cách Enneagram của mình, hãy chuyển đến Phần 2, nơi tác giả đưa ra những bài thực hành hằng ngày xuất sắc nhằm hỗ trợ bạn ý thức hơn về việc kiểu tính cách của mình được cấu trúc như thế nào, các đặc điểm nổi trội của nó và làm thế nào để thoát khỏi những giới hạn mà kiểu tính cách đặt lên cho bạn. Enneagram Căn bản dựa trên các nguyên tắc về sự tự nhận thức mà tôi đã ủng hộ từ lâu. Bằng cách cung cấp các miêu tả ngắn gọn và chính xác các kiểu tính cách khác nhau được hình thành và thúc đẩy như thế nào, cuốn sách này sẽ chỉ ra cách bạn tập trung năng lượng vào góc nhìn của mình, cách đối phó với căng thẳng và giận dữ, cũng như cách bạn có thể làm để phát triển bản thân và nhận hỗ trợ từ mọi người xung quanh.

Công trình được mong đợi từ lâu này là cẩm nang bắt buộc cho bất cứ ai quan tâm tới việc giao tiếp hiệu quả, tới lòng trắc ẩn trong các mối quan hệ, tới sự tự do khỏi sự giam cầm của hành vi lặp lại, và trên tất cả là quyền tự quyết để được là một con người toàn vẹn.

Lời giới thiệu của người nổi tiếng:

Trên hành trình khám phá và tìm hiểu về bản thân, nhóm dịch giả đã có cơ hội tiếp xúc với nhiều mô hình phân loại tính cách khác nhau, để rồi cuối cùng dành nhiều thời gian hơn cả với mô hình Enneagram. Không chỉ miêu tả chính xác đặc điểm tính cách của từng cá nhân, mô hình này còn giúp mỗi người hiểu được các cơ chế tinh vi đã và đang chi phối, điều khiển những hoạt động hằng ngày, để rồi từ đó có thể đưa ra những lựa chọn và cách tương tác giúp cuộc sống của chủ thể trở nên trọn vẹn hơn.

Điểm cơ bản và khác biệt nhất của Enneagram so với các mô hình khác là việc nhấn mạnh "tất cả chúng ta là một", tức là trong chúng ta đều đã sẵn có tất cả tính cách của mọi người xung quanh, nhưng vì nhiều lý do mà hiện chỉ một kiểu tính cách mạnh nhất được thể hiện. Theo đó, loại hình tính cách cơ bản của chúng ta được xem như không thay đổi suốt cuộc đời, nhưng chúng ta còn những loại hình tính cách khác, nó có thể điều chỉnh tùy thuộc vào môi trường tương tác. Điều này giải thích cho nhiều trường hợp tại sao khi nhìn bên ngoài, tính cách con người lúc già lại khác lúc trẻ, lúc ở cơ quan khác khi về nhà, hay lúc căng thẳng và lúc bình an lại khác nhau.

Dù rất sâu sắc và có giá trị, nhưng việc nghiên cứu và ứng dụng Enneagram ở Việt Nam chưa thực sự phát triển vì hai lý do chính: thứ nhất, tài liệu tiếng Việt về mô hình này còn rất ít về lượng và thiếu cả về chất, dù cho thuyết tâm lý này đã bén rễ từ những năm 1970 ở Mỹ và hiện đã được nghiên cứu, phát triển rộng khắp ở nhiều quốc gia; thứ hai, không hề đơn giản để một cá nhân tìm được tính cách Enneagram chính xác của mình, tiếp đó là hành trình thực hành hoàn thiện bản thân, vì đây vốn là một quá trình lâu dài – được xem như cả đời – đòi hỏi sự chiêm nghiệm nghiêm túc, chân thực nhất về chính mình, đi cùng với sự trợ giúp của các chuyên gia về Enneagram.

Với mong muốn góp phần nhỏ công sức giúp phát triển cộng đồng Enneagram ở Việt Nam, nhóm đã tuyển dịch quyển Enneagram Căn bản: Ngắn gọn nhưng lại cô đọng được các nội dung nền tảng về Enneagram, cuốn sách chắc chắn sẽ là cẩm nang quý báu cho những ai muốn thấu hiểu, tự rèn luyện và phát triển bản thân.

Và điều quan trọng, cũng xin được gợi ý đến quý độc giả là để thật sự cởi bỏ được chiếc áo đơn điệu của “chỉ một tính cách căn bản", để sử dụng được hết sức mạnh tiềm ẩn của Enneagram, chúng ta cần có sự tương tác với cộng đồng, những người đã tìm hiểu và đang thực hành mô hình Enneagram này. Hành trình đơn độc sẽ khiến quý độc giả mất rất nhiều thời gian, cũng như rất dễ mắc kẹt sâu hơn vào “cái bẫy của tính cách đơn” – tức việc xem "tính cách căn bản" ấy cũng là chính con người mình và để nó kìm hãm sự phát triển toàn diện của bản thân – điều thường được biểu hiện với câu nói quen thuộc kiểu “tính tôi là như vậy đó”, mà quên rằng thực ra tính cách chỉ là những “lớp áo giáp thói quen” được chính chúng ta tạo ra để bảo vệ bản thân từ những năm tháng đầu đời.

Trên tất cả, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới AlphaBooks đã hỗ trợ mua bản quyền và xuất bản cuốn sách này. Xin cảm ơn Trung tâm Enneagram Việt Nam, thành viên Học viện H3T đã trao đổi, điều chỉnh bản thảo, giúp chúng tôi hoàn thành cuốn sách. Chúng tôi cũng xin cảm ơn quý độc giả đã quan tâm đến mô hình Ennegram, và rất mong nhận được những góp ý quý giá cho những sơ sót nếu có. Xin chân thành cảm ơn!

Phan Thanh Trí  -  The Center of Enneagram VietNam

Về tác giả:

DAVID N. DANIELS

Bác sĩ y khoa, chuyên gia lâm sàng về tâm thần tại Đại học Stanford và là học giả phát triển Enneagram hàng đầu.

VIRGIN A PRICE (1942-2005)

 Tiến sĩ, nhà tâm thần học tại Palo Anto. Bà là tác giả cuốn sách Type A Behavior Pattern, được công nhận rộng rãi như một cột mốc trong lĩnh vực nghiên cứu Enneagram.