Tác Giả đỗ bang

Có phải thực trạng tình hình kinh tế thương nghiệp Việt Nam nửa đầu thế kỷ XIX như là một bức tranh "u ám" mà hậu quả là do triều Nguyễn thực thi chính sách "ức thương" và "bế quan tỏa cảng" đưa lại không? Đó là câu hỏi được đặt ra những năm gần đây khi cần phải nhận thức lại vấn đề lịch sử triều Nguyễn để có đánh giá khách quan nhằm tổng kết kinh nghiệm lịch sử, để lịch sử tham gia vào công cuộc đổi mới đất nước ở lĩnh vực phát triển kinh tế hàng hóa, đẩy mạnh kinh tế đối ngoại, thực thi chính sách mở cửa cho phù hợp với đặc điểm dân tộc và tình hình thế giới hiện nay.

Trong những công trình biên khảo về triều Nguyễn không nhiều lắm thì việc nghiên cứu kinh tế thương nghiệp lại rất hiếm hoi. Phải chăng do đây không phải là trọng tâm khi nghiên cứu về một triều đại phong kiến, hoặc do nguồn tư liệu để lại quá ít ỏi làm cho các nhà nghiên cứu e ngại không tiếp cận với một sự thực khách quan mà vốn tư liệu cơ bản không dduer để thuyết phục? Dù rằng, thế kỷ XIX chủ nghĩa tư bản đã phát triển, kinh tế hàng hóa và nền thương mại của các cường quốc đã chi phối toàn cầu trong bối cảnh thế giới lúc đó thì Việt Nam như thế nào? Trách nhiệm của triều Nguyễn đến đâu trước họa xâm lăng và trì trệ về kinh tế? Vấn đề này cần được nghiên cứu nghiêm túc mới có những nhận định thỏa đáng, khách quan và có những khuyến nghị hợp lý đối với công cuộc xây dựng đất nước hiện nay.

Nguyễn Hoàng - Người Mở Cõi (Xuất Bản Lần Thứ Ba)

Trong lịch sử, các triều đại Việt Nam đều có ý thức mở mang lãnh thổ. Thế kỷ XI, lãnh thổ Đại Việt mở rộng đến Quảng Trị, phần Biển Đông mở rộng đến biển Chămpa. Năm 1306, lãnh thổ, lãnh hải mở rộng đến vùng Thừa Thiên - Đà Nẵng - Bắc Quảng Nam; năm 1402 mở rộng đến Quảng Ngãi; năm 1471 mở rộng đến đèo Cù Mông (bắc Phú Yên). Và một dấu mốc quan trọng cho việc mở cõi về phương Nam đó là việc nhà Lê giao cho Nguyễn Hoàng vào trấn thủ xứ Thuận Hóa năm 1558 và từ đây, công cuộc mở cõi về phương Nam diễn ra liên tục để chúng ta có một lãnh thổ rộng lớn bao gồm cả đất liền, hải đảo ven bờ và hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa giữa Biển Đông như lãnh thổ Việt Nam hiện nay. Người có công trong việc mở cõi về phương Nam là Nguyễn Hoàng.

Có được một Đàng Trong phát triển đủ sức đối đầu với Đàng Ngoài nhưng cũng từ đó đã tạo nên thế đất nước bị chia cắt. Trong nỗi đau bị áp bức và chia cắt đó, phong trào Tây Sơn ra đời đã xóa bỏ ranh giới sông Gianh, tái lập nền thống nhất đất nước. Nhưng mọi sự chuẩn bị để một nước Đại Việt thống nhất và thịnh vượng của vua Quang Trung đành phải dở dang sau khi nhà vua qua đời khi tuổi chưa đầy 40 (1792). Trên cơ sở đó, 10 năm sau, Nguyễn Ánh thành lập vương triều Nguyễn (1802), người kế tục sự nghiệp của chúa Nguyễn này đã hoàn thành công cuộc thống nhất đất nước.

Để giúp bạn đọc hiểu sâu sắc hơn về chúa Tiên Nguyễn Hoàng và vùng đất Quảng Trị - nơi chúa khởi đầu dựng nghiệp mở cõi, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần thứ hai cuốn sách Nguyễn Hoàng - Người mở cõi do GS. VSTT. NGND. Phan Huy Lê và PGS.TS. Đỗ Bang đồng chủ biên, Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế là cơ quan tổ chức bản thảo.

Cuốn sách được nghiên cứu, biên soạn công phu, nghiêm túc, mỗi bài viết đã ghi lại tương đối toàn diện về cuộc đời, sự nghiệp và những đóng góp to lớn của Anh hùng mở cõi, Danh nhân văn hóa lớn của dân tộc. Cuốn sách được xuất bản lần thứ ba tiếp tục là tài liệu có giá trị, góp phần phục vụ việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập, tìm hiểu về lịch sử dân tộc, về những đóng góp của các thế hệ lịch sử cũng như của chúa Tiên Nguyễn Hoàng với vùng đất Quảng Trị, với dân tộc. Từ đó giúp cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, đặc biệt là con người Quảng Trị - nơi chúa Tiên Nguyễn Hoàng chọn là nơi căn cứ để mở cõi, có thêm tư liệu hiểu sâu sắc về lịch sử đất nước, để không ngừng phấn đấu xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh.